دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

قصیده عشقیه(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 قصیده عشقیه: قصیده‏اى عربى در بیان اطوار حقیقت عشق در قلوب مردان الهى که به زبان عشق سروده و در آن بشاراتى است براى قلب عاشق صادق، در حدود چهار صد بیت (سیصد و نود و دو بیت)، در ده اشاره.      همچنان که در ترجمه غزل عطار یاد شد، قطب ‏الدین در جوانى غزلى از عطار شنید که بعدها آن را به عربى ترجمه کرد و در سال 1145 ه . ق.، قصیده ‏اى بر وزن و قافیه...

معرفی منشآت شمس‌المعالی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
صفحات ۱۱۴- ۹۱ جُنگ خطی شمارهٔ ۴۰۴۸/۳ کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران با هشت نامه از شمس‌المعالی نی‌ریز آراسته‌شده است. این صفحات که به خط نسخ کتابت شده‌اند، ابعاد ۱۲ × ۱۸ دارند و دارای رکاب‌اند. مخاطبان این نامه‌ها، مشخص نیست و تنها از درون‌مایهٔ یکی از آن‌ها، نامهٔ چهارم، می‌توان دانست که مخاطب، ابراهیم نام داشته است. میرزا اسحاق با بهره از آرایهٔ «براعت استهلال» یا نیکو آغازی، نامهٔ خود را با آرایهٔ «سلام علی ابراهیم...

فصل الخطاب(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 فصل الخطاب: نام دیگر آن حکمه العلویه و ملقب به «حکمه العارفین» است. این اثر قصیده ‏اى تائیه، بیش از شش هزار بیت عربى، آمیخته به نثر در یک مقدمه، سیزده تحمید و یک خاتمه است. موضوع آن، توحید، وحدت وجود، رد و انکار وحدت عددى، نفى اشتراک لفظى و معنوى، انتقاد شدید از فلاسفه و نادرست شمردن روش و آثار آنان است. در این باره در بخش قبل به تفصیل بحث شد. قطب ‏الدین به احتمال این...

نامه‌ی سوم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمس‌المعالی به یکی از اکابر نوشته: فهرست عرض و استدعای(1) بنده‌ی مستمند و داعی نیازمند دولتخواه بلا اشتباه فلان آنکه چون اهل این شهر از صغیر و کبیر و برنا و پیر مراتب مرحمت و التفات سرکار والا نسبت به این افتاده ضعیف استدراک(2) کرده‌اند خصوصاً حکایت وعده‌ی التفاتی که در باب فلان فرمایش شد که التفات شود خلق شیراز هم غالباً فضول و هرزه‌اند بی‌خود در مقام سئوال و تحقیق حال برمی‌آیند و از بیگانه و...

نامه‌ی اول (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
مرحوم شمس‌المعالی نی‌ریزی به یکی از اعاظم نوشته: روحی فداک(1)، هرگاه دماغ و حالتی و فراغ و التی داشته باشید افسانه‌ی مرا گوش دهید و ماجرای مرا هوش،  افسانه [ای] که کس نتواند شنیدنش صورت حال و تمثال(2) احوال بر این منوال است که در این روزها در گوشه‌ای خزیده و طمع از عالم و آدم بریده‌ام و چشم توقع از صغیر و کبیر و برنا و پیر پوشیده و حجاب استغنا(3) بر چهره‌ی تمنّا کشیده دامن از مخالطت(4)...

شرح احوال و زندگانی محمد ابراهیم نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » محمد ابراهیم نیریزی-متخلص به ساکت(فرزند محمدشریف) »
  محمدابراهیم فرزند محمد شریف، متخلص به ساکت، از دانشمندان، ادیبان و خوشنویسانِ سده سیزده و چهارده هجری قمری است. شرح احوال و زندگانی وی به‌تفصیل در فصل شاعران و ادیبان خواهد آمد و در اینجا به دلیل اینکه آثاری نیز کتابت کرده، ذیل شرح احوال کاتبان و خوشنویسان با عنوان «محمدابراهیم نی­ریزی» از او یاد می‌کنیم. امّا چون جنبه ادبی او ارجح است، در آن فصل مفصلاً به معرفی او و آثار ادبی وی خواهیم پرداخت. محمدابراهیم در پایانِ سده...

مریم سلطان؛ نزهت الملوک
دانشنامه مشاهیر » دیگر نامداران نی ریز »
یکی از زنان عفیف و نیکوکار در تاریخ نی‌ریز، نزهت‌الملوک،‌ دختِ طهارت سیرت مرحوم فتحعلی‌خان نی‌ریزی است. نام وی مریم‌سلطان و پس‌نام (لقب) او نزهت‌الملوک، هر دو بس زیبنده و برازنده اویند. در مبایعه‌نامه‌ی مکتوب به سال ۱۳۲۶ مهشیدی (قمری) (برابر با ۱۲۸۶ خورشیدی) نام و لقبِ دخت پاکیزه‌دامن فتحعلی‌خان آمده است. سطرهای نخست این مبایعه‌نامه‌ی نسبتاً طولانی- که در پایان و هامش آن نقش مُهر نزهت‌الملوک و در هامش آن عبارات کوتاه و نقش مهر محمدحسن (شیخ‌الاسلام نی‌ریز)...

نامه‌ی هفتم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمس‌المعالی به یکی از افاخم نوشته نفسی فداؤک لا لقدری بل اری اِنَّ ‌الشعیرَ وقایهُ الکافورِ(1) اما بعد هر چند آینه ضمیرِ منیرِ بیضا نظیر(2) که نمودار تجلیّات غیبی و الهامات لاریبی(3) و مظهر عکوس(4) شموس حقایق و مطرح(5) اشعه‌ی دقایق و مَحَطِّ(6) انوار معارف و محل اسرار عوارف مثابه(7) جام جهان نما حاکی از حقایق اشیاء است آیینه‌ی خداست ضمیر منیر دوست اظهار ماجری خود آنجا چه حاجت است هُوَ البَحرُ جوداً والکِرامُ جداول هوالشمس قدرا والملوکُ کواکب(8) نسیم اخلاقش چون باد بهار...

شرح احوال و زندگانی سید محمد جعفر نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » سید محمد جعفر نیریزی(فرزند ابوالحسن حسینی) »
     سید محمد جعفر فرزند ابوالحسن حسینى، از خوشنویسان و روحانیان نیریز است که در سده سیزدهم هجرى قمرى مى‌‌‌‌زیست. او از خاندانِ سیدجلال‌‌‌‌الدین عبداللّه و از نوادگانِ سیدقطب‌‌‌‌الدین نیریزى و پسر عموى سیدنورالدین «میرزابزرگ» بود و به سبب ازدواج با زنى از اهل ده چاه، اغلب در آنجا سکونت داشت. حسن شهرت او به شیخ محمد حسن سیرجانى ملقب به پیغمبر دزدان نیز رسید و شیخ محمد حسن در نامه‌‌‌‌اى که خطاب به او نوشته، او را...

کتابت قرآن احمد نی‌ریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
 به نی‌ریزی عظیم‌الشأن کتابت تعداد زیادی مصحف، در حدود پنجاه تا شصت نسخه نسبت می‌دهند که اصل و اساسی ندارد و اصولاً این گونه اغراق در حق خوشنویسان قرآن‌نویس قدیم از ابن بواب تا یاقوت مستعصمی و دیگران هم به طرز افسانه‌واری نقل شده است. خط پژوهان و مصحف پژوهان تعداد مصاحف و خوش نگاشتهٔ استاد میرزا احمد نی‌ریزی را در حدود ۸ تا ۱۰ نسخه می‌دانند که به حمدالله اغلب آن‌ها، آن هم در ایران موجود و محفوظ است....